Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Suudi Arabistan Kralı’nın davetiyle Arap Birliği’nin 32’nci Liderler Zirvesi’ne katılmak üzere Cidde kentine gitti. Bu katılım, Suriye’de iç savaşın başlamasından bu yana bir ilk oldu.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 32’nci Arap Birliği Liderler Zirvesi’ne katılmak üzere Suudi Arabistan’ın Cidde kentine gitti. Bu katılım 2011 yılında başlayan iç savaşın ardından Arap Birliği üyeliği askıya alınan Suriye’nin birliğe geri alınması sonrası Devlet Başkanı Esad’ın katılacağı ilk Arap Birliği zirvesi olacak.
Beşar Esad’ın zirveye katılımı ve Suriye’nin Arap dünyasına geri dönüşü iç savaşın Esad’ın galibiyetiyle sona ermek üzere olduğu şeklinde yorumlanıyor.
Suriye devlet ajansı SANA’nın haberine göre, Esad, Cidde’deki Kral Abdülaziz Uluslararası Havalimanı’nda Mekke Mükerreme Bölgesi Vali Yardımcısı Prens Badir bin Sultan bin Abdulaziz Al Saud, Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Abu El Gayiz, Cidde Valisi Salih bin Ali El Türki, Onur Misyonu Başkanı Tam Yetkili Bakan Selman bin Hazaa El Mutayri ve Mekke Mükerreme Bölgesi Polis Müdürü Tümgeneral Salih Avvad El Cabiri tarafından karşılandı.
AL HADATH TELEVİZYONU: ZELENSKİY CİDDE’DE
Öte yandan, Suudi Arabistan’ın Al Hadath TV kanalı Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin Arap Birliği Liderler Zirvesi’ne katılmak üzere Cidde kentine geldiğini duyurdu. Reuters haber ajansının aktardığına göre, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Fransa hükümetine ait bir uçakla Cidde kentine geldi.
Bu haberlerin ardından Twitter’dan bir mesaj paylaşan Zelenskiy, Suudi Arabistan’a ilk ziyaretini gerçekleştirdiğini doğrulayarak, ‘ikili ilişkileri geliştirmek ve Ukrayna’nın Arap ülkeleri ile bağlarını güçlendirmek’ istediğini kaydetti.
MÜLTECİLERİN DÖNÜŞÜ VE ÜLKENİN YENİDEN İNŞASI ELE ALINACAK
Suudi Arabistan’ın Al Arabiya TV kanalına konuşan Arap Birliği Başkan Yardımcısı Hossam Zaki, bugün yapılacak zirvede Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüşü ve Suriye’nin yeniden inşasının ele alınacağını ifade etti. Zaki, “Fakat Batılı ülkelerin Şam’a uyguladığı yaptırımlar düşünüldüğünde ikinci konu çözmesi kolay bir konu değil” dedi.
Öte yandan, Marbuta haber sitesi de 18 Mayıs’ta Suriye Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberinde, zirve için ülkeye giden yetkililerin Al Arabiya kanalına konuştuğunu, “Mültecilerin anavatanlarına dönmesini istiyoruz ve bu dönüşün şartları var. Suriye’ye yaptırım uygulanması mültecilerin dönüşünü engelliyor. Türkiye’nin Suriye’deki rolü yıkıcı ve Ankara yeni bir yaklaşım benimsemeli” dediğini aktarmıştı.
BM: SURİYE YÖNETİMİNİ BARIŞ İÇİN TEŞVİK EDİN
Arap Birliği üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, 7 Mayıs’ta Mısır’ın başkenti Kahire’de düzenledikleri toplantıda, Suriye’nin birliğe dönmesi yönünde karar almış, bu kararın üzerine Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz El Suud, 10 Mayıs’ta Esad’ı Cidde’de yapılacak zirveye davet etmişti.
AA’nın aktardığına göre, bu bağlamda bir açıklama yapan Birleşmiş Milletler (BM) de birlik ülkelerine ‘Suriye yönetimini barış sağlanması için teşvik etmeleri’ çağrısında bulundu.
BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, Suriye’de barış için BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararının kilit öneme sahip olduğuna dikkat çekerek, ‘ülkede barış girişimlerinin bu çerçevede yürütülmesi gerektiğini’ kaydetti. Haq, “Arap Birliği üyesi ülkelerin Suriye yönetimini barış sağlanması için teşvik edeceklerini umuyoruz” dedi.
‘ABD, ŞAM’LA GİZLİCE GÖRÜŞÜYOR’ İDDİASI
Türkiye ve Arap ülkelerinin Suriye ile normalleşme girişimlerine karşı çıkan ABD’nin Suriye yönetimiyle Umman’da gizli görüşmeler yaptığı iddia edildi. Görüşmelerde Suriye, ABD işgal birliklerinin ülkeden tamamen çekilmesini talep ederken ABD tarafı 2012’de Şam’da kaybolan gazeteci Austin Tice hakkında bilgi istedi.
Harici’nin aktardığına göre The Cradle’nin Arap Birliği’nden üst düzey diplomatik bir kaynağa dayandırdığı haberine göre ABD’li yetkililer, bölge ülkelerinin Suriye ile ilişkileri düzeltmeye yönelik hamlelerinden sonra Şam heyetiyle doğrudan görüşmelerde bulundu. İsminin açıklanmasını istemeyen diplomatik kaynak, “görüşmelerin Washington ile Batı Asya’daki bazı ülkeler arasında ‘gizli görüşmelerin şehri’ olan Umman’ın başkenti Maskat’ta yapıldığı” söyledi. Ayrıca “görüşmelerde her iki ülkenin güvenlik ve dışişlerinden temsilcilerin de yer aldığına” dikkat çekti.
Görüşmelerde Suriyeli yetkililer ABD’nin işgal birliklerinin ülkeden tamamen çekilmesini istediği kaydedildi. Pentagon’a göre ABD’nin Suriye’de 900 askeri personeli var. Ancak The Cradle’a göre 22 ABD üssünde yaklaşık 2.000 Amerikan askeri personeli bulunuyor.
Görüşmelerde Amerikan tarafı ise 2012’den beri kayıp olan eski deniz subayı Amerikalı gazeteci Austin Tice’ın akıbetini gündeme getirdi. ABD Başkanı Joe Biden, geçen yıl Tice’ın Suriye hükümeti tarafından tutulduğunu “kesin olarak” bildiğini açıklamış, Suriye Dışişleri Bakanlığı bu iddiayı yalanlamıştı. Görüşmede ABD heyeti, Tice’ın Suriye ordusuna ait bir gözetim merkezinde tutulduğu iddiasını yeniledi ancak Suriye heyeti Tice hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadığı konusunda ısrar etti ve Şam’ın Tice’ın akıbetini ortaya çıkarmak için mümkün olan her türlü çabayı göstermeye hazır olduğunu ifade etti. Tice, 2012’de Şam’ın bir banliyösünde silahlı gruplar tarafından kaçırılmıştı. Bu ayın başlarında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Washington’un Tice’ın bulunması için “Suriye ve üçüncü ülkelerle temas halinde olduğunu” açıklamıştı.
ZELENSKİ: SAVAŞMAYI SÜRDÜRECEĞİZ
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, savaşmayı Ukraynalıların seçmediğini ve başka bir ülkeye saldırmadıklarını belirterek, “Teslim olmayacağız ve hiçbir yabancı işgalciye boyun eğmeyeceğiz. Topraklarımızı geri almak için savaşmayı sürdüreceğiz.” dedi.
Zelenski, burada yaptığı konuşmada, Ukrayna’nın, halkının ve Ukrayna’da yaşayan Müslümanların korunması çağrısında bulundu.
Ukrayna Devlet Başkanı, “Savaşmayı Ukraynalılar seçmedi. Biz başka bir ülkeye saldırmadık. Teslim olmayacağız ve hiçbir yabancı işgalciye boyun eğmeyeceğiz. Topraklarımızı geri almak için savaşmayı sürdüreceğiz.” ifadesini kullandı.
Suudi Arabistan’a esir değişimindeki arabulucu rolünden dolayı teşekkürlerini ileten Zelenski, Arap turistlerin, Rus işgalinden arınmış bir halde ülkesini yeniden ziyaret etmesini umduğunu dile getirdi.
ESAD ZİRVEDE KONUŞTU: TARİHİ FIRSAT
Arap Birliği zirvesinde konuşan Suriye Devlet Başkanı Esad, “Zirvede bulunmamızı ve Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünü memnuniyetle karşılayan heyet başkanlarına derin teşekkürlerimi sunuyorum” ifadelerini kullandı.
Reuters haber ajansının aktardığına göre, Esad ayrıca zirvenin ‘bölgedeki krizleri ele almak için tarihi bir fırsat olduğunu’ söyledi.
NE OLMUŞTU?
Arap Birliği’ne üye ülkelerin dışişleri bakanları, 7 Mayıs’ta Mısır’ın başkenti Kahire’de yaptıkları toplantıda Suriye’nin Arap Birliği’ne dönmesi konusunda anlaşmaya varmıştı. Suudi Arabistan Bakanlar Kurulu, Suriye’nin Arap Birliği’ndeki koltuğuna dönmesini memnuniyetle karşıladığını açıklamıştı. Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz El Suud da 10 Mayıs’ta Esad’ı zirveye davet etmişti.
Suriye’de ayaklanmaların başladığı 2011’den sonra Suudi Arabistan ile Suriye arasındaki diplomatik ilişkiler kesilmişti. Yaklaşık 12 yıl aranın ardından Suriye Dışişleri Bakanı Faysal El Mikdad 12 Nisan’da Suudi Arabistan’ı ziyaret etmişti.
Faysal Mikdad’ın Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan ile görüşmesi sonrasında yapılan ortak açıklamada, “İki taraf, iki ülke arasındaki konsolosluk hizmetlerinin ve uçuşların yeniden başlatılmasına yönelik prosedürlerin başlatılmasını memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu” denilmişti.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan da 18 Nisan’da, 2011’den beri Suudi Arabistan’dan Dışişleri Bakanlığı düzeyinde Şam’a ilk ziyareti gerçekleştirmiş ve Esad ile bir araya gelmişti.
