ABD Adalet Bakanlığı iki başkanlık dairesinden üç yıl boyunca topladığı kanıtlarla Google aleyhine dava açtı. Şirket, internet aramalarındaki gücünü yasa dışı yollarla kötüye kullanmak suretiyle adil rekabeti önlemekle suçlanıyor. Oksijen’in New York Times çevirisine göre Google kendini savunmak için yüzlerce kişiyi istihdam etti, üç güçlü hukuk bürosu tuttu, dava giderlerine ve lobi faaliyetlerine milyonlarca dolar harcadı.
Salı günü ABD Columbia Bölge Mahkemesi’nde görülecek duruşmada hakim uzun zamandır süregelen soruya yanıt bulmaya çalışacak: Günümüzün teknoloji devleri hakimiyetini yasaları çiğneyerek mi elde etti?
ABD ve diğer taraflar ile Google arasındaki dava federal hükümetin modern internet çağındaki ilk tekelleşme davası olacak. Yargılama teknoloji şirketlerinin ticaret, bilişim, kamusal söylem, eğlence ve işgücü üzerinde muazzam etki oluşturduğu bir döneme denk geliyor. Davayla birlikte söz konusu şirketlere açılan anti-tröst savaş yeni bir aşamaya taşınmış olacak. Eskiden şirket birleşmeleri ve devralmalar incelenirken şimdi şirketlerin faaliyetleri daha detaylı bir teftişten geçecek.
MICROSOFT YARGILANMIŞTI
Teknoloji şirketlerinin gücüne ilişkin bu kadar önemli son dava 1998 yılında görülmüş, Adalet Bakanlığı anti-tröst yasasını ihlal ettiği gerekçesiyle Microsoft’u mahkemeye çıkarmıştı. Ancak o günden beri Google, Apple, Amazon, ayrıca Facebook ve Instagram’ın sahibi Meta gibi şirketler insanların yaşamında çok daha büyük bir yer kaplar hale geldi. Duruşmadan ne karar çıkarsa çıksın etkisi büyük olacak. On yıllardır kontrolsüz biçimde büyüyen dev internet şirketlerinin yavaşlaması, hatta dağılması mümkün. 1998’de Silikon Vadisi’nde kurulan Google açısından durum daha da ciddi. Şirket internet aramaları için başvurulan ilk site olmasıyla birlikte 1.7 trilyon dolarlık bir dev haline geldi. Hükümet dava dilekçesinde Google’ın tekelci iş uygulamalarını değiştirmesini, gerekirse tazminat ödemesini ve yeniden yapılanmasını istiyor. Georgia Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden anti-tröst hukuku uzmanı Laura Phillips-Sawyer “Bu çok önemli bir dava. Piyasada kendine reel ve kalıcı bir güç sağlayan yeni platformlar için de emsal oluşturacak” diyor.
Davanın merkezinde Google’ın Apple’a ve diğer şirketlere para vererek kendi internet arama motorunu gerek iPhone gerekse diğer cihaz ve platformlarda “varsayılan” hale getirmek suretiyle hakimiyetini pekiştirdiği ve rekabeti yok ettiği iddiası yer alıyor. Adalet Bakanlığı’nın hazırladığı dosyada Google’ın bu gibi anlaşmalar aracılığıyla tekel oluşturup sürdürdüğü ve tüketicilerin başka arama motorlarını kullanmasını zorlaştırdığı iddia ediliyor. Google ise Apple ile yaptığı anlaşmaların münhasır nitelikte olmadığını ve tüketicilerin cihazlardaki ‘varsayılan ayarları’ değiştirerek alternatif arama motorlarını seçebileceğini söylüyor. Veri analiz firması Similarweb’e göre Amerikan arama motoru piyasasının yüzde 90’ı, dünya piyasasının ise yüzde 91’i Google’ın elinde.
10 hafta sürmesi planlanan duruşmanın olaylı geçmesi bekleniyor. Google CEO’su Sundar Pichai’nin yanı sıra Apple ve diğer teknoloji şirketlerinden yöneticilerin tanık olarak çağrılması muhtemel.
Davanın yargıcı 2014’te dönemin ABD Başkanı Barack Obama tarafından atanan Amit P. Mehta. Duruşmada jüri olmayacak ve nihai karar Yargıç Mehta tarafından verilecek. Otuz yıldır Adalet Bakanlığı’nda görev yapan Kenneth Dintzer davacı olarak mahkemede hükümetin iddialarını dile getirirken karşı tarafta Google adına Williams & Connolly hukuk bürosunun ortağı John E. Schmidtlein olacak. Duruşmaya dair tartışmalar şimdiden yoğun. Adalet Bakanlığı ve Google dava için 150’den fazla kişinin ifadesine başvurdu ve toplam evrak hacmi 5 milyon sayfayı aşıyor. Google, Adalet Bakanlığı antitröst sorumlusu Jonathan Kanter’ın geçmişte Microsoft ve News Corp adına çalışmış bir özel avukat olması sebebiyle taraflı davranacağını iddia ediyor. Adalet Bakanlığı ise Google’ı çalışanlarının davayla ilgili bilgiler içermesi mümkün anlık mesajlarını imha etmekle suçluyor.
Google küresel ilişkiler başkanı Kent Walker geçen ay verdiği röportajda şirketin taktiklerinin “tamamen yasal” olduğunu ve başarısının “ürün kalitesine dayandığını” dile getirdi. Walker “Böyle geri kafalı bir dava ile gerçekten eşsiz, vizyoner bir inovasyonu bir arada görmemiz sinir bozucu, hatta ironik” diye konuştu. Adalet Bakanlığı konuyla ilgili yorum yapmadı. Rakipleri uzun zamandır Google’ı arama motorlarındaki gücünü kullanarak başka seyahat bağlantılarını, restoran değerlendirmelerini ve haritaları arka plana atıp kendi içeriklerine öncelik vermekle suçluyor. Şikayetler düzenleyiciler tarafından incelense de bugüne kadar konu hakkında ciddi bir tedbir alınmadı.
2019’da Başkan Donald Trump döneminde Adalet Bakanlığı ve Federal Ticaret Komisyonu geniş çaplı kısıtlama hamlesi kapsamında teknoloji şirketlerine yeni antitröst soruşturmaları açmaya karar verdi. Adalet Bakanlığı Apple ve Google hakkındaki soruşturmaları yönetmeyi kabul etti. Ekim 2020’de hükümet Google’a online aramalardaki hakimiyetini kötüye kullanmaktan dava açtı. Dava dosyasında hükümet Google’ı Apple ve diğer akıllı telefon üreticileriyle anlaşma yapıp Microsoft’a ait Bing ve DuckDuckGo gibi rakiplerine zarar vermekle suçluyor. Anlaşma uyarınca Google söz konusu üreticilerin cihazlarındaki internet tarayıcılarında ya varsayılan arama motoru yapılmış ya da önceden yüklenmiş oluyor.
“O ESKİ GOOGLE ARTIK YOK”
Adalet Bakanlığı dava dosyasında, “Yirmi yıl önce Google internette arama yapmanın yenilikçi bir yolunu bulmuş derme çatma bir startup olarak Silikon Vadisi’nin sevgilisi olmuştu. O Google şimdi mazide kaldı” ifadeleri kullanıldı. Kuruma göre Google’ın eylemleri tüketicilere zarar verdi ve rekabeti engelledi. Üstelik şirketin arama dağılımındaki “yeni kanalları” kontrol edecek bir konum alması teknoloji çevrelerinin geleceğini olumsuz etkileyebilir. Kurum ayrıca Google’ın 1990’lardaki Microsoft gibi davrandığını ifade ediyor. Yazılım devi Microsoft o günlerde kendi web tarayıcısını Windows işletim sisteminde varsayılan seçenek haline getirerek rakiplerini ezmişti.
35 eyaletin yanı sıra Guam, Porto Riko ve Columbia ilçesi de 2020’de Google’a dava açarak şirketi arama ve arama reklamları konusundaki tekel gücünü rakiplerini yasa dışı yollarla devreden çıkaracak şekilde kötüye kullanmakla suçlamıştı. Adalet Bakanlığı’nın açtığı davanın yanı sıra o dava da görüşülecek. Öte yandan Yargıç Mehta geçen ayki kararında eyaletlerin birçok temel iddiasını reddetti.
Kaynak: Odatv.com
