Pınar Saraçoğlu yazdı
Arif Dino, Abidin Dino’nun ağabeyi olarak tanındı. Oysa Avrupa’da iki üniversite bitirdi ve üç de mesleki diplomaya sahipti. Ailesinde çok sayıda yazar, ressam, karikatürist ve gazeteci vardı. Doğum tarihi için internet kaynaklarında 1893 yazsa da, akrabası Rasih Nuri İleri’nin belirtmesine göre 1891 doğumluydu. Kardeşi Abidin Dino kendisinden çok daha fazla tanınmış olsa da, Arif Dino’nun Abidin Dino’nun sanatsal üslubunun gelişiminde büyük payı vardı.
ATATÜRK’ÜN TALEBİYLE SERBEST FIRKA’YA DESTEK VERDİ
Renkli bir hayatı oldu. Ağabeyi gibi ressamdı ama tek becerisi bu değildi. O bir grafikerdi mesela, şairdi, heykeltıraştı, sanat eleştirmeni ve tasarımcıydı. Dino’nun gerçekleştirdiği tasarımlar, dönemin dergi ve gazetelerinde övgüyle yer aldı. 1930 yılında Atatürk’ün talebi ile Ali Fethi Bey tarafından kurulan Serbest Fırka’ya da tasarımları ile destek verdi. Arif Dino, çok yönlü kişiliği ile çok farklı tekniklerde üretimler gerçekleştirdi.
MAĞARA RESSAMI
Hayatındaki mesleki çeşitlilik yetmezmiş gibi gençliğinde bir de boksörlük yaptı. Daha çok şiirleri ve desenleriyle tanınan Dino, yaşamı boyunca hiç sergi açmadı. Yaşarken sergi kataloglarında eserleri yer almadı. Dino’nun ölümünün ardından az sayıda da olsa sergiler düzenlendi. Örneğin Ankara’nın en köklü sanat kurumlarından Galeri Nev’de 20 Aralık 1985 günü desen çalışmaları sanatseverler ile buluşturuldu. Arif Dino, tek rengin hakimiyetinde ürettiği portre eserleri, afiş tasarımları, minik boyutlu az sayıdaki heykel üretimleri, stant tasarımları, çizimleri ile sanat tarihine kayıt edilmesi gereken sanatçılar arasında yer aldı. Malzeme seçiminde rastlantısallığa önem verdi. Kahve telvesini resim yüzeyine kibrit çöpüyle uygulamak onun en bilinen tekniğiydi. Dino “Mağara Ressamı” olarak adlandırıldı.
Bir dönem sinema oyunculuğu yaptı. Sanata düşkün olduğu kadar devlet sorunlarına karşı da duyarlıydı. 40’lı yıllarda faşizme boyun eğmeyenlerden biriydi ve kardeşi Abidin Dino ile sürgün edildi. 1942’de sürgün edildiği ülkesine 1951’de yeniden döndü. Altı yıl sonra ise hayatını kaybetti.
Kardeşi Abidin Dino bir yazısında belirtmişti ki, Arif Dino’nun hayatında ve resimlerinde kadınlar çok önemliydi. Bunan aksine nedeni bilinmez ama hiç evlenmedi. Oysa pek çok kez aşık olmuştu.
YAŞAR KEMAL’İ EDEBİYATA YÖNLENDİREN ADAM
Fransızca şiirler yazıyordu. Kardeşi Abidin Dino, akrabası Rasih Nuri İleri, çevirmen ve arkadaşı Hür Humer bu şiirleri Türkçeye çevirdiler. Arif Dino’nun önemli bir özelliği vardı ki, bu edebiyat dünyası adına çok kıymetli bir adımdı. Arif Dino, Yaşar Kemal’i edebiyata yönlendiren kişiydi. Ağabeyi Abidin Dino’ya göre ise Yaşar Kemal aslında şiire meraklıydı ve Arif Dino usta yazarın yönelimini düzyazıya çevirmişti. Yaşar Kemal hayatı boyunca pek çok sohbetinde Arif Dino’yu sevgi ve şükranla andı. Anlattığına göre Yaşar Kemal’i usta yazarları okumaya yönlendirmiş ve isim isim kılavuzluk etmişti. Mesela Abidin Dino Cervantes’in Don Kişot’unu ömrü boyunca baş ucundan ayırmamış ve Yaşar Kemal’e de neredeyse yüz kere okutmuştu. Yaşar Kemal Arif Dino’nun sahip olduğu mükemmeliyetçi yaklaşımdan dolayı pek çok eserini ürettikten sonra beğenmeyerek imha ettiğini ifade etti.
